چرا موها سفید می شوند؟ چه دلیلی وجود دارد که بعضی ها در سنین پایین تری موهای سفید دارند. و بعضی بعد از چهل سالگی هنوز هم موهایشان سیاه است.
در سر هر فرد بالغ به طور متوسط بین یکصد تا یکصد و پنجاه هزار عدد مو وجود دارد (در سر افراد سیاه مو حدود یک صدهزار و در افراد بلوند حدود ۱۵۰-۱۴۰ هزار عدد مو وجود دارد). قطر موی سر انسان به طور متوسط بین ۵۰ تا ۸۰ میکرون است که بر حسب نژاد متغیر است.
رنگ مو به خاطر وجود انواع پیگمان ها و رنگدانه ها است. رنگدانه ی اصلی مو را ملانین تشکیل می دهد. ملانین بی رنگ است. اما به واسطه آنزیمی به نام “تیروزیناز” فعال شده و به شکل رنگی (معمولاً مشکی) در می آید. در افرادی که موی روشن دارند، رنگدانه اصلی مو فنوملانین است که گرانول های آن به رنگ قرمز، قهوه ای یا زرد است.
در محدوده سنی ۳۰ سالگی در مردان و حوالی ۳۵ سالگی در بانوان احتمال کم شدن این رنگدانه ها به طور فیزیولوژیک وجود دارد که موجب می شود رنگ موها از خاکستری به سمت نقره ای و درانتها به رنگ سفید گرایده شود. اما در صــورتــی کـه در سـفـیـد پـوسـتـان، زودتـر از ۲۰ سالگی و در سیاه‌پوستان زیر ۳۰ سالگی موها سفید شوند، به آن سفید شدن زودرس مو گفته می‌شود که خود علل مختلفی دارد.
امکان سفید شدن مو در همه قسمت های بدن وجود دارد اما از نظر فیزیولوژیک این تغیر رنگ ابتدا در موهای سر اطراف شقیقه شروع شده و بعدا در ناحیه تاج سر و پس از آن در ناحیه پشت سر دیده می شود .موهای سینه و بدن معمولا پس از موهای سر سفید می شوند.
موهای سفید از نظر ساختار کلی تغییری با موهای سیاه ندارند با این تفاوت که به علت کمتر بودن چربی ها کمی خشک تر هستند. بر خلاف اعتقاد عامه کندن موی سفید موجب ازدیاد مو های سفید نمی شود.
هرچند سفید شدن مو ها یک روند طبیعی در افزایش سن (aging) است اما بعضا کمبود های املاح و ویتامین و بعضی بیماریها می تواند موها را سفید کند. کمبود فلزاتی همچون ، روی Zn مس Cu ، آهن Fe ، منگنز Mn ازعوامل اصلی در سفید شدن و شکنندگی موها به حساب می آیند.
استرس های روانی نگرانی ها و آشفتگی های روحی ، هوای آلوده، رژیم غذای نامناسب ،عدم رعایت بهداشت مو مثلا شستشوی مو با آب داغ و خشک کردن مو با لوازم الکتریکی و همچنین رژیم های لاغری بسیار سخت و طولانی ، کمبود ویتامین B12 ، کم خونی، عوامل ارثی،بیماری ها مثل بیماری تیروئید و استفاده از دخانیات و سیگار (افراد سیگاری ۴ برابر زودتر به سفیدی مو دچار می‌شوند) از دیگر عوامل سفیدی زود هنگام و بیش از حد موها می شود.
با توجه به اینکه کمبود املاح و ویتامین های ذکر شده می تواند عامل سفید شدن موها باشد، مصرف مواد غذایی حاوی این املاح می تواند در جلوگیری از روند سفید شدن و حتی بازگرداندن موهای سفید مفید باشد
مصرف میوه های سیب وگلابی و هلو همچون میوهای دیگر سرشار از منگنز در جلو گیری از سفید شدن مو کمک زیادی می کند. این افراد باید در رژیم غذایی خود سبزی های نظیر سیر ، پیاز ، تره و موسیر که حاوی مقدار مناسبی منگنز هستند را اضافه نمایند.
مواد غذای حاوی مس در شادابی پوست و کمک به بازگرداندن موهای سفید بسیار مفید است به همین دلیل مصرف این مواد در رژیم غذای مفید است. موادی نظیر آجیل ، مغز های گردو و فندق ، لوبیا ، نخود فرنگی ، عدس ، سیب زمینی ، سویا ، قارچ ، گوجه فرنگی میوهای نظیر موز، آلو از جمله موادی هستند که به فراوانی مس مشهورند.
یافته های موجود نشان می دهد در میان داروهای گیاهی، جوشانده سبوس گندم، مصرف سنبل الطیب، و قراردادن نان جو در رژیم غذایی در حفظ رنگ مو و کاهش موهای سفید موثر است.
دکتر ابوالقاسم ابراهیمی
