عوارض استامینوفن و آثار سوء آن بر کبد و کلیه

شاید برای شما کمی عجیب باشد که بگوییم معمول ترین و شایعترین داروی ضد درد که مانند نقل و نبات توسط همه ی ما استفاده می شود و در یخچال هر کدام از ما حداقل سه یا چهار بسته از انواع با کدیین و بی کدیین آن یافت می شود و در هر داروخانه ای بدون نسخه به فروش می رسد ، یکی از داروهای پر عارضه و خطرناک برای کبد و کلیه است. بخصوص هنگامی که همراه با الکل مصرف می شود. البته باید شکر خدا را به جای آورد که در این مملکت آمار مصرف الکل بالا نیست !! وگرنه چه ها می کرد عوارض استامینوفن.

عوارض جانبی و آثار سوء استامینوفن که به صورت بیماری و ناخوشی های کبدی و کلیوی بروز می کند شناخته شده است و البته بررسی ها نشان داده که این دارو می توند آثار سوء پوستی خطرناک و حتی کشنده هم برجای بگذارد.

مصرف مقدار مجاز روزانه استامینوفن برای مدتی طولانی تر از حد مجاز – حتی یک دو هفته – می تواند آثار توکسیک بر روی کبد [۱] داشته باشد. البته تحقیقات نشان داده [۲] که مصرف طولانی و بیش از حد مجاز – حتی به مقدار اندک بیش از حد مجاز – برای روزها و هفته ها می تواند از مصرف مقدار زیاد و یک باره این داور خطرآفرین تر باشد. متاسفانه به خاطر فروش بدون نسخه دارو و همچنین کاربرد این دارو به صورت ترکیب که در بیماری سرماخوردگی و انفولانزا و سردرد و…. استفاده می شود اثر مصرف بیش از حد روزانه آن را بیشتر می کند . همین موضوع این دارو را در صدر خطر آفرین ها قرار می دهد. لازم به ذکر است که استامینوفن در بین داروهای ایجاد کننده نارسایی کبدی در آمریکا صدرنشین است.

افزایش خطر آسیب کلیوی استامینوفن همراه با الکل

تحقیقات نشان داده که مصرف الکل و استامینوفن می تواند آسیب های کلیوی وارد نماید [۳] [۴] حتی اگر مقدار مصرف اندک هم باشد . آنقدر این آسیب جدی است که توصیه می شود که پزشکان حتما از عوارض جدی کلیوی استامینوفن و مصرف همزمان الکل با آن به بیماران خود توضیح دهند. بخصوص بیماران جوان تر بیشتر در معرض خطر استفاده همزمان این دو هستند.

از عوارض پوستی استامینوفن بترسید

بر اساس گزارش FDA در مورد عوارض نادر برخی از دارو ها متاسفانه حدود ۱۰۷ مورد بیماری پوستی جدی وابسته به عارضه استامیتوفن از سالهای ۱۹۶۹ الی ۲۰۱۲ گزارش شده که حدود ۶۷ درصد از آنها نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته اند و دوازده درصد مرگ ناشی از این عوارض اعلام شده است. این امر موجب شده است که سازمان غذا و داروی آمریکا F.D.A نسبت به این اثر جانبی دارو هشدار دهد [۵]. واکنش های پوستی مرتبط به استامینوفن به شرح زیر است:

Stevens-Johnson Syndrome : علایمی شبه آنفولانزا دارد سوزش گلو ، تب ، سردرد …. که کم کم می تواند با ضایعات پوستی و جوش و کورک خود را نشان دهد و در ادامه به صورت زحم های مخاطی ( داخل دهان، چشم ، ریه … ) خود را نشان دهد. سندرم اتستیون جانسون می توانند عفونی شده و شرایط وخیمی برای بیمار ایجاد کند و می تواند به مرگ منجر شود.

Toxic Epidermal Necrolysis : این هم با علایمی شبه انفولازا خودش را نشان می دهد ( سرفه و سردرد و درد بدن و تب ..) که در ادامه به ضایعات پوستی طاولی پیشرونده که زخم شده و ترشح دارد. ممکن است پوست کنده شود و مو ها و ناخن از پوست جدا شود. نکروز سمی پوستی می تواند کشنده باشد بخصوص اگر با عفونت همراه باشد.

Acute Generalized Exanthemtous Pusulosis : با ضایعات پوستولی و جوش های چرکی که بر روی پوست ظاهر می شود . خوشبختانه پس از دو هفته از قطع استامینوفن این عارضه از بین می رود

بر اساس گزارش F.D.A عارضه پوستی استامینوفن به مقدار دوز مصرفی مربوط نبوده و در هر زمانی ممکن است رخ دهد و به همین دلیل در صورتی که به هر علت با مصرف استامینوفن مشکلات پوستی و خارش پیدا می کنید از استفاده مجدد آن در هر زمان دیگر اجتناب کنید.

هر چه باشد استامینوفن داروی است که برای درد های حاد از قبیل سردرد و سرماخوردگی و دردهای بدنی و همچنین در دردهای مزمن توسط مردم استفاده می شود و همینطور توسط پزشکان تجویز می گردد. اگر بروشور مربوط به دارو را یک بار مطالعه فرمایید آثار سوء دارو را یک به یک نوشته است و به طور واضح توصیه نموده که بزرگسالان از این دارو بیش از ده روز استفاده نکنند و همینطور به کودکان هم بیش از ۵ روز از داور داده نشود. در سرماخوردگی هم هیچگاه بیش از سه روز از این دارو و یا ترکیباتی که در آن استامینوفن وجود دارد استفاده نشود.

همزمانی مصرف این دارو با برخی دارو ها هم خطر آفرین است که البته در برخی بروشور ها به آن اشاره شده و البته اگر به پزشک خود بفرمایید چه داروهایی را مصرف می کنید می تواند شما را راهنمایی کند.