دیابتی ها ۵ سال زودتر از مردمان عادی مغزشان پیر می شود.

دیابتی ها ۵ سال زودتر مغزشان پیر می شود.

دیابت یا افزایش قند خون یکی از بیماریهای است که در دنیای متمدن و تکنولوژیک این روزها در حال افزایش است. آمارها نشان می دهد که در سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۹ چیزی حدود ۳۰ درصد به آمار بیماران دیابتی در آمریکا اضافه شده است ، در دیگر کشورهای پیشرفته دنیا ، اعداد و ارقام مشابه ای را می توان انتظار داشت.

در مورد دیابت می توان مطالب فراوانی نوشت. از عوارض های بی شمار آن و از آسیب های جدی که دیابت ایجاد می نماید اما به طور خاص یکی از مشکلات سلامتی ناتوان کننده مربوط به دیابت ، افزایش خطر دمانس است. بر اساس تحقیقات اخیر متوجه شده اند که دیابت می تواند موجب بالا رفتن سن مغزی – پیری مغزی – نسبت به افراد نرمال شود. دیابت می تواند حدود ۵ سال سن مغزی را بالاتر از افراد نرمال ببرد به عبارتی افراد دیابتی نسبت به افراد نرمال حدود ۵ سال زودتر مغزشان پیر می شود.
در سالهای ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۹ آمار بیماران دیابتی در بچه های ۱۰ -۱۹ ساله آمریکایی به صورت چشمگیری حدد ۳۰% افزایش یافته است ، همچنین آمارهای مشابه در انگلیس نشان می دهد که بیش از ثلث بالغین دچار مشکلات قند خون پیش دیابتیک (pre-diabetic ) هستند.

تحقیقات گذشته نشان داده است که بیماری دیابت موجب می شود که اندازه مغز بیماران دیابتی نسبت به سن مورد انتظار کاهش یابد. این اتفاق بیشتر در سلولهای خاکستری رخ می دهد.

سلامت رگ های خونی برای فعالیت مناسب مغز بسیار مهم است.

برای ایجاد کاهش حافظه و دمانس فاکتورهای مختلفی وجود دارد اما یکی از مهمترین فاکتورها ، حفظ سلامت رگ های خونی است. به همین دلیل سلامت قلبی عروقی و کنترل بیماریهای ایسکمی قلبی در این مورد بسیار مهم است.

در بررسی های تحقیقاتی مقایسه ای متوجه شده اند که در افراد دیابتی ۱۹% کاهش حافظه نسبت به افراد غیر دیابتی بیشتر رخ ی دهد این تحقیقات در یک دوره ۲۰ ساله انجام شده است. نکته ی بسیار مهم این است که افراد پیش دیابتیک (pre-diabetic ) هم از این امر مستثنی نیستند.

تحقیقات نشان داده است که این کاهش حافظه در بیماران دیابتیک با آسیب عروق ریز خونی مغز رابطه ی مستقیم دارد.

نکته ی مهمی که می توان دیابت را پیش بینی نمود چاقی و افزایش وزن است. متاسفانه این روزها شاهد افزایش وزن در بچه ها و بزرگسالان هستیم. چاقی و افزایش وزن نشانه ای از انتخاب لایف استایل نامناسب است . رفتارهای که با خوردن زیاد و یا خوردن غذا های چرب و فراوری شده و فعالیت ورزش و بدنی کم همراه است.

غذاهای فراوری شده و ساندویچ ها و غذاهای فست فود و سرخ کردنی ها و نوشابه ها که این روزها به رژیم غذایی غالب مردم تبدیل شده از عوارض زندگی صنعتی و تند و سریع است و آسیبی که به بدن می زند جبران ناپذیر خواهد بود. آسیب های نظیر بیماری ایسکمی قلبی، دیابت و دمانس

تحقیقات انجام شده نشان داده است که در بیماران دیابتی که همگلوبین A1c بالاتر از ۶٫۵ باشد خطر مشکلات سلامتی و بهداشتی بیشتر است. جالب است که برخی تحقیقات نشان داده است که آغاز درمان با انسولین در سنین بالاتر ممکن است در کنترل آسیب های مغزی موثر نباشد در حالی که آغاز زودتر انسولین در بیمارانی که دیابت آنان کنترل نبوده و هموگلوبین A1c بالای دارند اثر بخشی بهتری دارد. مثلا آغاز انسولین در سن ۴۵ سالگی موثرتر از آغاز آن در سن بعد از ۵۵ سالگی است (منبع)  .

در کنترل دیابت تغیر شیوه زندگی همانقدر موثر است که دارو تاثیر دارد.

همانند چاقی و افزایش وزن که با تغیر شیوه زندگی و رژیم غذایی و ورزش کنترل و پیشگیری می شود، می توان دیابت را کنترل کرد. از غذاهای فرآوری شده و شکر اجتناب کنید. ورزش در ترشح انسولین و نرمال کردن آن و کاهش مقاومت به انسولین بسیار موثر است .
تحقیقات نشان داده که ورزش و رژیم غذایی در کاهش قند خون بیماران دیابتی و جلوگیری از تبدیل افراد پره دیابتیک به دیابتی بسیار موثر است ( منبع)

در تحقیقات انجام شده روی بیش از ۷۴۰۰ زن و ۵۵۰۰ مرد در ۱۲ تحقیق متفاوت بر روی افراد پره دیابتیک با تغیر شیوه زندگی در مقایسه با افراد دیگر که تغیری در رژیم و شیوه زندگی خود نداده اند حدود ۴۰% از آنان در سال اول و ۳۷% در سه سال مشکل شان کنترل شده است. این افراد کاهش وزن قابل ملاحظه داشته اند که ارزش کلینیکی آن با درمان دارویی برابری می کند (منبع)

اهمیت ملح منیزیوم بر روی گلوکوز و بالانس انسولین.

کمبود منیزیوم در متابولیسم گلوکوز و عملکرد انسولین نقش مهمی دارد. بر روی فعالیت آنزیم تیروزین کیناز که مانند کلید روشن /خاموش برای عملکرد انسولین عمل می کند منیزیوم نقش حیاتی بازی می کند. مطالعات زیادی نشان داده است که برای کنترل قند خون نیاز به بالانس منیزیوم در بدن وجود دارد. در برخی مطالعات مشاهده شده است که کمبود منیزیوم در بیماران پره دیابتیک مشهود است و با درمان کمبود منیزیوم مقدار زیادی از مشکلات کنترل قند بیماران کنترل شده است .
مقدار مورد نیاز منیزیوم روزانه بر اساس گایدلاین های جدید ۳۰۰ – ۴۲۰ میلیگرم در روز است اما تحقیقات می گوید اگر قدری بیشتر تا حدود ۷۰۰ میلیگرم در روز استفاده شود بهتر است.

دیابت عامل پیدایش آلزایمر است . آلزایمر یا دیابت نوع ۳

تحقیقات زیادی وجود دارد که رابطه ی قوی بین رژیم غذایی و خطر آلزایمر را نشان می دهد به شکلی که در اویل ۲۰۰۵ بیماری آلزایمر را به طور آزمایشی دیابت نوع ۳ نامگذاری کردند. کمبود انسولین موجب بالا رفتن فند می شود. انسولین در مغز برای حفظ و نگهداری عروق و سلامت آن موثر است در واقع از پیری و انحطاط سلولهای مغزی جلوگیری می کند. انسولین در مغز موجب کنترل جذب قند در نرون ها شده و نروترانسمیترها – مانند استیل کولین – را تنظیم می کند. کمبود سطح انسولین می تواند شناخت را مختل کند.
جالب است که در مقاومت به انسولین – دیابت نوع ۲ – مانند کمبود انسولین سلولهای مغزی در مقدار قند بالا غوطه ور می شوند ، کمبود انسولین یا مقاومت به انسولین مانع از ورود قند به سلولها شده و در درازمدت موجب کاهش توان حافظه ، اختلال در تفکر شده و موجب تخریب دایمی مغز می شود.
در صورتی که در رژیم غذایی چربی زیاد مصرف شود در بدن به صورت چربی ذخیره شده و کلسترول را بالا می برد همینطور در شرایطی که مواد قندی زیاد مصرف شود نیز در بدن به صورت چربی ذخیره می شود و همه ی اینها در ایجاد شرابط ناگواری همقدم می شوند که به بالا رفتن قند خون، مقاومت به انسولین و الزایمر منتهی می شود. در نتیجه مهمترین راه برای جلوگیری از آلزایمر کنترل رژیم غذایی و کنترل چربی و قند مصرفی است.

دستورالعمل های پیشگیری و درمان آلزایمر در دیابتی ها

به عنوان یک دستورالعمل مهم باید به این نکته توجه کنیم که کنترل قند و رابطه ی انسولین و قند می تواند در کنترل بیماری موثر باشد. خوشبختانه دیابت توع دو قابل درمان و کنترل است درمانی که فقط دارویی نیست. کنترل رژیم غذای و تغیر شیوه ی زندگی یکی از مهمترین راهکارهای درمانی است. نظارت مستمر قند خون ناشتای در کنترل انسولین خون و کنترل عوارض دیابت بسیار مهم است .

دیابت و غذاهای فراوری شده

 از غذاهای فراوری شده استفاده نکنید بخصوص از غذاهای قندی فراوری شده و به جای آن از گندم کامل و غذای تازه استفاده کنید. یکی از مهمترین دلایل شکست درمان یا کنترل دیابت در سالهای اخیر مشکلات رژیم غذایی بوده است و مواد قندی فراوری شده مهمترین عامل آن بوده اند. به جای استفاده از محصولاتی که از شیره قندی – فروکتوز – درست شده است ماده غذای کامل را مصرف کنید. نوشیدنی های شیرین، شیره ها و شربت های افزودنی در خوراکی ها ، غذاهای آماده و فراوری شده ، همه باید فراموش شوند. آشپزی کردن در منزل و استفاده از غذاهای سالم و کامل بهترین روش برای کنترل دیابت و آلزایمر است.

دیابت و غذاهای پروتین بالا

از غذاهای پروتین با کیفیت بالا استفاده کنید اما مقدار آنرا کنترل شده استفاده نمایید. از ماهی ،تخم مرغ ، گوشت و محصولات لبنی و دانه های آجیل و حبوبات استفاده کنید. مطمئن شوید این محصولات ارگانیک هستند و با فرواوری های ژنتیکی تهیه نشده باشند. به طور طبیعی دیابتی ها در صورتی که بیماری بر روی کلیه اثر نامساعد نگذاشته باشد حدود ۱۵-۲۰ درصد از کالری مصرفی خود را با پروتئین تامین می کنند. به جستجوی ساده می توانید مقدار پروتئین و چربی و کربوهیدرات مواد غذایی را پیدا کنید و مصرف خود را کنترل نماید. مصرف ماهی اثرات بهتری در افراد دارد و مواظب باشید از ماهی هایی که جیوه ی زیادی دارد پرهیز نمایید.

دیابت و چربی غیر اشباع

از چربی های غیر اشباع استفاده کنید. به طور طبیعی برای سلامت بدن دیابتی ها نیاز به تامین ۲۰-۲۵ درصد از کالری روزانه خود با چربی هستند. که بهتر است بیش از ۶۰ درصد این چربی را با نوع غیر اشباع شده که در روغن نارگیل ، آووکادو، آجیل و مغزهای خوراکی – مغز گردو ، فندق … – تهیه کنید. به یک نکته ی بسیار مهم توجه کنید : مقدار انرژی تولید شده از چربی بیشتر از قند و پروتین است و به همین دلیل به مقدار ماده توی بشقاب خود نگاه نکنید به محتوای بشقاب بیاندیشید.

هر چه قدر می خواهید از سبزی ها در رژیم خود استفاده کنید

دیابت و ورزش منظم

ورزش منظم و فشرده : مطالعات نشان داده که ورزش حتی اگر همراه با کاهش وزن نباشد موجب اثر خوبی در دیابت و حساسیت و اثرگذاری انسولین در بدن می شود . ورزش همچنین روی سلولهای عصبی اثر گذاشته موجب ترشح (brain-derived neurotrophic factor (BDNF می شود که به طور مستقیم موجب بهبود عملکرد شناختی و آموختن موثر است . مطالعات زیادی نشان داده اند که ورزش می تواند موجب بهبود حافظه ، بهبود و پیشرفت بهره ی هوشی می شود و میتواند از آسیب و انحطاط مغزی به واسطه سن پیشگیری نماید.

دیابت و ویتامین D

ویتامین دی بدن را به خوبی تامین کنید. تحقیات بسیاری، موثر بودن ویتامین دی در کنترل دیابت را نشان داده است. همچنین تحقیقات رابطه ی مفید ویتامین دی و دمانس را نشان داده است . (مطالعه ی مقاله ی رابطه ی بین آلزایمر و ویتامین D) یکی از روش های خوب برای به دست اوردن ویتامین دی کافی قرار گرفتن در برابر آفتاب است. اندازه گیری ویتامین D  در آزمایشگاه و درمان مکمل های ویتامین دی در صورت کمبود آن بسیار مهم است.

دیابت و خواب

خواب شبانه خوب و کافی : خواب ناکافی موجب افزایش استرس و بالا رفتن قند خون می شود، همچنین می تواند موجب مقاومت انسولین در بدن شده و همچنین موچب بالا رفتن وزن شود. تحقیقات ده ساله بر روی ۷۰۰۰۰ خانم نشان داده است که خانم های که خواب نامناسب داشته اند –کمتراز ۵ ساعت یا بیش از ۹ ساعت – در مقابل، بانوانی که خواب مناسب داشته اند – ۷-۸ ساعت در شب – بیش از ۳۴ درصد عوارض دیابت را بیشتر نشان داده اند.

بی خوابی همچنین با آسیب های مغزی مرتبط است . برای داشتن هموستازو متابولیسم مناسب مغزی، خواب کافی ، یکی از واجبات است و بدون خواب کافی تخریب و انحطاط نرون سریعتر رخ می دهد. خواب ناکافی در توان مغزی ، حافظه و باقی عملکرد های شناختی موثر بوده و می تواند شروع آلزایمر را تسریع کند. اگر با خواب خود مشکل دارید این مقاله را مطالعه کنید « نکته های مهم برای خوب خوابیدن»

دیابت و وزن ایده آل

وزن خود را کاهش دهید و به وزن ایده آل خود برسید. با تغیر لایف استایل و رژیم غدایی مناسب و ورزش ، وزن خود را متعادل نگه دارید. روش BMI یکی از روش های مناسب برای کشف وزن مناسب است اما راه دیگر هم هست که کمی ساده تر است « اندکس لگن به شکم » این شیوه خیلی مفید و کارگشاست. رجوع شود به مقاله « رابطه ی دور کمر و فشار خون را مطالعه نماید»

دیابت و دستگاه گوارش

مواظب سلامت دستگاه گوارش خود باشید. در روده ها باکتری های خوب و باکتری های بد زندگی می کنند ، مطالعات زیاد نشان داده است که افراد چاق باکتری های روده شان با افراد لاغر متفاوت است . برای حفظ باکتری های خوب روده ها مواد غذیی تخمیری – ماست ، پنیر و سبزی های خوراکی میل کنید می توانید از محصولات پروبیوتیک کمک فراوانی بگیرید

دکتر ابوالقاسم ابراهیمی