کمردرد سیاتیکی چیست

کمردرد سیاتیکی چیست

درد سیاتیک به کمردردی گفته می شود که به علت فشار بر روی عصب سیاتیک ایجاد شده است. عصب سیاتیک عصب طولانی بدن است که از قسمت پایین مهره های کمر شروع می شود و به پشت هر دو ساق و پاها می رود. وقتی بر روی این عصب فشار وارد می شود موجب کمردرد می شود، دردی که به سمت باسن (کپل ) و ساق پا کشیده می شود . ممکن است درد با سوزن سوزن شدن و گزگز پاها همراه باشد . بیش از ۹۰ درصد موارد بدون نیاز به جراحی فشار بر روی عصب سیاتیک خوب می شود و نشانه ها برطرف می گردد.

نشانه ی درد سیاتیکی

معمول ترین نشانه ی فشار بر عصب سیاتیکی کمردرد است که به سمت باسن و یا پایین تر از آن به سمت ساق پاها کشیده می شود . معمولا درد در یک پا دیده می شود . درد ممکن است موقع نشستن و سرفه یا عطسه بدتر شود. ممکن است ساق پا بی حس شود و یا حالتی شبیه به سوزن سوزن شدن حس کند و ممکن است که در ساق پا احساس ضعف و یا گزگز داشته باشد.
معمولا کمردرد سیاتیکی ناگهانی و حاد شروع می شود و می تواند برای چند روز یا چند هفته باقی بماند

آیا همه ی کمردردها ، سیاتیکی است

تقریبا بیش از نیمی از مردم کمردرد را تجربه کرده اند اما همه ی کمردرد ها به علت فشار بر روی عصب سیاتیک نیست. ممکن است کمردرد به خاطر فعالیت زیاد و کشش و تحت فشار بودن عضلات در ناحیه قسمت پایینی پشت بدن ایجاد شود. درد های به علت اسپاسم عضلانی و فشار به عضلات و کشیدگی عضلات در فرد کمردرد ایجاد می کند اما این درد با فشار روی عصب سیاتیک فرق دارد.

بیشتر کسانی که دچار کمردرد سیاتیکی هستند بین ۳۰ تا ۵۰ سال سن دارند. این مشکل در خانم ها در زمان بارداری بخاطر فشار جنین بر روی عصب سیاتیک ، بیشتر رخ می دهد. دلیل دیگر هرینیه شدن ( فتق) دیسک بین مهره است، همچنین آرتریت دژنراتیو در مهره ها می تواند عامل درد سیاتیکی باشد.

کمردرد سیاتیکی به علت فتق دیسک مهر

عامل اصلی دردهای سیاتیکی هرنیسشن-فتق- دیسک بین مهره هاست. دیسک بین مهره ها مانند بالشتکی بین مهره ها ست و ضربه های بین آن را به خود می گیرد و مانند کمک فنر ضربه های وارده به ستون مهره را به خود جذب می کند .

دیسک بین مهره با افزایش سن ضعیف می شود و نسبت به ضربه و ضایعه ها آسیب پذیرتر می شود. گاهی اوقات قسمت مرکزی دیسک به سمت ریشه اعصاب نخاع برجسته شده و فتق پیدا می کند و به ریشه عصب فشار وارد می کند.

احتمال بروز فتق دیسک حدود ۱-۵۰ درصد افراد جامعه است ، اما فقط در یک چهارم کسانی که دچار فتق دیسک مهره شده اند علایم درد سیاتیکی بیش از شش هفته طول می کشد .

کمردرد سیاتیکی به علت تنگی کانال نخاع

سایش مهره ها و فشار به مهره ها موجب می شود که کانال نخاع باریک شود. به این باریک شدن تنگی کانال نخاع گفته می شود که این تنگی کانال می تواند به روی ریشه های اعصاب سیایتک فشار بیاورد. تنگی کانال نخاع بیشتر در سن بالای ۶۰ سال دیده می شود.

کمردرد سیاتیکی به علت تومور مهره ها

در موارد نادر کمردرد سیاتیکی به دلیل رشد تومور های داخل یا اطراف مهره هاست. این تومورها بر روی ریشه های اعصاب نخاع و عصب سیاتیک فشار می آورد و درد ایجاد می کند. با توجه به محل تومور مهره ها و فشار بر روی ریشه نخاعی ، درد در شاخه های همان اعصاب ایجاد می شود

کمردرد سیاتیکی به علت سندرم پریفورمیس

عضله ی پریفورمیس به صورت عمقی در باسن قرار دارد و قسمت پایین مهره را به استخوان ران وصل می کند و دقیقا از روی عصب سیاتیک عبور می کند. اگر این عضله دچار اسپاسم شود می تواند روی عصب فشار آورده و کمردرد سیاتیکی ایجاد کند. سندرم پریفورمیس در خانم ها بیشتر دیده می شود.

گاهی اوقات عامل درد چیزی است که خارج از بدن آدمی رخ می دهد. مثلا یک کیف پر پول می تواند موجب بروز سندرم پریفورمیس شود. این اتفاق در بین آقایانی که عادت دارند کیف پول خود را در جیب عقب شلوارشان بگذارند ، دیده می شود . این کیف پر پول در جیب عقب به طور مداوم به عضله ی پریفورمیس فشار می آورد و موجب درد سیاتیکی می شود.

برای اینکه از این عارضه ی پولداری !!! دور شوید ، کیف پول را داخل کیف دستی یا جیب جلوی شلوار یا جیب ژاکت قرار دهید.

کمردرد سیاتیکی به علت ساکروایلیت

التهاب مفصل اتصال ساکروم به ایلیوم را ساکروایلیت Sacroiliitis می گویند که می تواند درد در باسن و کمر ایجاد کند وحتی این درد می تواند به هر دو پا کشیده شود. درد ساکروایلیت با ایستادن طولانی و بالا رفتن از پله ها بدتر می شود . ساکروایلیت می تواند به علت آرتریت و جراحت و بارداری و حتی عفونت ایجاد شود.

کمردرد سیاتیکی به علت عفونت و جراحت

دلیل دیگر کمردرد سیاتیکی به خاطر التهاب عضلات و عفونت و جراحت های نظیر شکستگی است. بطور کلی ، هر حالتی که عصب سیاتیک تحت فشار باشد یا به هر دلیلی تحریک شود می تواند کمردرد سیاتیکی ایجاد کند. برخی موارد هیچ دلیل واضح و مشخصی برای کمردرد سیاتیکی وجود ندارد

معاینه فیزیکی برای تشخیض کمردرد سیاتیکی

زمانی که با کمردرد به پزشک مراجعه می کنید ، پزشک شما در مورد زمان شروع درد و مکان دقیق درد می پرسد. ممکن است از شما بخواهد که در حالت چمباتمه قرار بگیرید یا بر روی نوک پا و یا روی پاشنه ی پا راه بروید. ممکن است در معاینه از بیمار بخواهد که ساق را بالا بیاورید ، بدون آنکه زانو خم شود. این معاینه های عضلانی به درمانگر کمک می کند که میزان فشار و تحریک به عصب را ارزیابی کند.

تصویر برداری برای تشخیض کمردرد سیاتیکی

برای تشخیص وافتراق بین کمردرد ها از تصویر برداری مانند MRI استفاده می شود تا بتوانیم از محل آسیب و یا دلیل تحریک عصب با خبر شویم. با کمک ام ار ای می توانیم از شیوه قرار گرفتن دیسک مهره و لیگامان ها و عضلات آگاهی پیدا کرد. همچنین ممکن است درمانگر شما از CT scan با ماده حاجب برای تشخیص کمک بگیرد. سی تی اسکن با ماده ی رنگی می تواند تصویر مناسبی از کانال نخاعی و اعصاب به دست دهد.

همچنین تصویر براداری X-rays می تواند از غیر طبیعی بودن استخوان ها به ما خبر بدهد اما از مشکلات عصبی اطلاعی به ما نمی دهد. تعین علت درد سیاتیکی می تواند برای انخاذ شیوه ی درمانی صحیح کمک کننده باشد.

عوارض مهم کمردرد سیاتیکی

اگر دچار اشکال در کنترل دفع ادرار یا مدفوع شده اید به سرعت با درمانگر خود تماس بگیرید زیرا این نشانه ها می تواند نشانه ی یک اورژانس پزشکی باشد که برای جلوگیری از آسیب های ماندگار نیاز به جراحی داشته باشید. خوشبختانه این عوارض نادر هستند.

از عوارض دیگری که باید به آن دقت شود ضعف عضله ها بخصوص ساق پاست. ساق یکی از پاها از دیگری لاغرتر شده . یا موقع بالا رفتن از پله ها یا گرفتن پدال کلاچ موتور پا همیاری و همکاری نمی کند. اگر بالا بردن کف پا سخت شود ، اینها دلایل فشار روی عصب حرکتی است که مهم تلفی می شود.

درمان درد سیاتیکی : یخ و گرما!

استفاده از کیسه آب گرم و کیسه یخ می تواند درد سیاتیکی را کاهش دهد. هر دو ساعت می توان حدود ۲۰ دقیقه از کیسه آب گرم یا کیسه یخ استفاده کرد. با استفاده از این روش متوجه می شوید که چقدر مفید و کارآمد است گاهی اوقات استفاده کیسه آب گرم به تنهایی و گاهی اوقات استفاده متناوب از این دو در کاهش درد کمک می کند

درمان درد سیاتیکی : قرص و دوا

داروهای بدون نسخه در داروخانه به فروش می رود و در کاهش درد کمک می کند. داروهای معروف به NSAID مانند بروفن و ایندومتاسین به کنترل درد کمک می کنند. ممکن است که پزشک شما از داروهای قوی تر استفاده کند.

درمان درد سیاتیکی : کشش و نرمش

در حالی که علایم سیاتیک کاهش می یابد همچنان فعالیت و ورزش و نرمش خود را حفظ کنید. فعالیت به طور جدی در کاهش درد و التهاب کمک می کند. متخصص فیزیوتراپی و توانبخشی شما می تواند کشش ها و نرمش های مناسب را به شما توضیح دهد. کشش های که موجب قوت عضلات نگهدارنده مهره و عضله همسترینگ ها می شود . آموزش تای چی و یوگا در حفظ قدرت و انعطاف پذیری عضلات مرکزی مفید باشد.

با توجه به نوع بیماری و مشکلات دیگر بیماری شما نمی شود ورزش معین و مشخصی را توصیه کرد و در مقاله های مختلف نرمش های کلی توضیح داده می شود و برای شما با توجه به شرایط خود شما ، درمانگر ورزش های خاص توصیه می کند.

برخی نرمش ها و کشش که به ورزش ویلیامز معروف است را می توانید در جستجوی خود پیدا کنید. در عین حال می توانید به تصویر نگاه کنید و همچنین این مقاله را مطالعه فرمایید.

درمان درد سیاتیکی : تزریق به محل

در برخی از موارد و با توجه به نوع و شدت درد و مدت آن ، ممکن است پزشک شما توصیه کند که به محدوده ی مهره ها برای کاهش التهاب یک تزریق استروییدی انجام شود. این امر توسط پزشک متخصص و در شرایط ویژه صورت می گیرد.

درمان درد سیاتیکی : جراحی

اگر کمردرد سیاتیکی به خاطر فتق دیسک بین مهره باشد و با علی الرغم درمانهای کمکی و فیزیوتراپی و دارو درمانی ، همچنان بعد ۴-۶ هفته درد وجود دارد ممکن است پزشک ، شما را برای جراحی معرفی نماید.

جراح ممکن است قسمتی از دیسک هرنیه شده را بردارد تا فشار بر روی عصب برداشته شود. بیش از ۹۰ از بیماران با این روش ، درد درمان می شود.

همچنین در موارد تنگی کانال نخاع هم جراحی مورد پیدا می کند

بعد از جراحی بهتر است از رانندگی، بلند کردن اجسام یا خم شدن به جلو به مدت یک ماه پرهیز کنید. برای افزایش قدرت عضلانی و توان کششی عضلات توصیه می شود که بعد از عمل جلسه های فیزیوتراپی داشته باشید تا بتوانید به زندگی عادی و روزمره خود بازگردید

ورزش روزانه و حفظ وزن ایده آل و مناسب بسیار مهم است

درمان درد سیاتیکی : درمانهای مکمل

مدارکی وجود دارد که طب سوزنی ، ماساژ درمانی ، یوگا و کایروپراکتیک می تواند در کاهش کمردرد lower back pain موثر باشد. اما در مورد اثر بخشی این شیوه های درمانی در کمردرد سیاتیکی هنوز جای بررسی بیشتر دارد.

دکتر ابوالقاسم ابراهیمی