سرما یا گرما؟ کدام برای درد مزمن بهتر است؟
کیسه های آب گرم و کیسه های یخ دو تا از آسان ترین، سنتی ترین، و ارزان ترین روش های کنترل درد است. ولی وقتی پای درد مزمن میان باشد، سرما و گرما هردو مشکلات خود را دارند و این سوال مهم پیش می اید که سرما یا گرما؟ کدام روش، سرما درمانی یا گرما درمانی برای درد مزمن مناسب است؟
وقتی پای درد مزمن در میان است، بسیاری از ما به دنبال گرما درمانی یا سرمادرمانی می رویم، با تصور این که احتمالا این دو روش درد ما را کم می کنند. برداشتن یک کیسه آب گرم یا یک کیسه یخ کار راحتی ست؛ ولی هردو علایم بیماری را نشانه می روند و کاری با دلایل اساسی یا حتی درمان بلند مدت آن ندارند، و این می تواند مشکل زا باشد. با این همه، در حالی که منتظر پزشک خود هستید، می توانید با سرما یا گرما به طور موقت احساس راحتی کنید.
این مقاله به شما کمک خواهد کرد تا با استفاده از گرما یا سرما با تمام جزئیاتشان، آشنا شوید، ولی برای شروع بد نیست بدانید که اگر درد، توانایی تحرک شما را مختل می کند از کیسه یخ استفاده کنید ولی اگر سفتی، توانایی حرکت شما را مختل می کند از کیسه آب گرم استفاده کنید.
گرما
استفاده از گرما، جدا از این که کیسه آب گرم باشد یا روش دیگری برای انتقال گرما به سطح بدن، جریان خون، مواد مغزی و اکسیژن قسمت های از بدن که تحت تاثیر قرارد دارد را زیاد می کند. استفاده از حرارت و گرما علاوه بر آن می تواند با شل کردن عضلات، می تواند اثری آرامش بخش داشته باشد و با کم کردن تنش عضلانی درد را کم کند.
در مطالعات بالینی پرستاری نشان داده شده است که استفاده از گرما به طور روز به روز در بیمارانی که پوکی استخوان زانو داشتند، موجب کاهش درد و ناتوانی شده است. علاوه بر آن نمره کیفیت زندگی عملکرد فیزیکی، درد، و درک سلامت کلی بیماران را نیز افزایش داده است.
اما همیشه استفاده از حرارات و گرما لزوما نمی تواند انتخاب اول باشد. بنا به نظر درمانگران برای موارد زیر گرمادرمانی انتخاب مناسبی محسوب نمی شود:
– درماتیت
– ترومبوز ورید عمقی
– دیابت
– بیماری محیطی عروقی
– زخم های باز
– بیمارانی که دچار اختلال شناختی شدید هستند.
برای درد مزمن، زمانی که احساس می کنید اعمال حرارت، درد شما را کم می کند، با اجازه پزشکتان و با پیروی از راهنمای ایمنی زیر می توانید از گرما استفاده کنید:
– گرما را مستقیم بر پوست خود قرار ندهید.
– دستگاه گرمایشی را در یک حوله ی نازک بپیچید.
– گرما را بیشتر از بیست دقیقه در محل قرارد ندهید (مگر این که پزشک عمومی یا درمانگر شما بهتان سفارش این کار را کرده باشد)
– از کیسه ی آب گرم بر مکان های متورم استفاده نکنید.
– هرگز بر زخم های باز یا بخیه ها از کیسه ی آب گرم یا گرما استفاده نکنید.
– هرگز بر روی یک کیسه آب گرم دراز نکشید.
گرمای مرطوب حتی از گرمای خشک نیز موثر تر است زیرا از آن در بافت عمیق تری نفوذ می کند. هایدروکولاتور یک کیسه آب گرم است که گرمای مرطوب را به بافت های سطحی یا زیر پوستی اعمال میکند. روش های دیگر اعمال گرما در حمام، دوش آب گرم، جکوزی، و دستگاه های چرخنده ایست که آب ۳۳ تا ۳۷ درجه سانتیگراد را پخش می کند.
سرما
بکار بردن یک کیسه یخ، دستگاه سرمایی شیمیایی، یا یک سیستم تراپی سرمایشی بر بخشی از بدن که درد می کند یک درمان موقت بر یک مشکل طولانی مدت است. ولی کار می کند. حداقل، برای مدتی، و بسیاری از بیمارانی که از درد مزمن رنج می برند تا وقتی که بتوانند یک درمان پاینده تر پیدا کنند به آن بسنده می کنند.
سرما، درجه حرارت، التهاب، میزان فعالیت متابولیک، گردش خون، اسپاسم عضلانی و درد را کاهش می دهد. عروق خونی را کوچک کرده و با این کار جلوی خونریزی و ورم را می گیرد. در اصطلاح پزشکی، کرایوتراپی (سرمادرمانی) به این دلیل به کم کردن درد کمک می کند چون حساسیت پایانه عصب را کاهش می دهد. به اصطلاح عامیانه، یخ درد را در آن ناحیه می کشد.
استفاده ایمن از سرمادرمانی
اگر به هر دلیلی یک درد قدیمی را تشدید کرده اید، قانون کلی این است که برای ۴۸ تا ۷۲ ساعت اول یا تا هر زمانی که ورم بخوابد از یخ استفاده کنید. در ابتدا یخ به طرز ناخوشایندی سرد خواهد بود، سپس احساس سوزش خواهید کرد، بعد آن ناحیه تیر خواهد کشید، و در نهایت بی حس خواهد شد. یخ می تواند به طور موقت هر دردی را از بین ببرد.
در بازه های ده تا سی دقیقه ای از یخ استفاده کنید و بین هر دو بازه حدود یک ساعت فاصله بدهید. مدت زمان این کار بنا به ناحیه ی مورد نظر تفاوت می کند. در واقع بافت ها، عضلات و ساختار هایی که به سطح پوست نزدیک ترند یا چربی کمتری آنها را محاصره کرده است نسبت به بافت ها که عمیقتر در بدن هستند زمان کمتری به سرما برای کاهش التهاب و درد احتیاج دارند.
راهنمای استفاده از حرارت و سرما
|
وضعیت |
درمان |
| آرتروز | گرمای مرطوب مفاصل سفت را آرام کرده و عضلات را شل می کند |
| نقرس | یخ موجب می شود که درد های ناگهانی شعله ور شده را خاموش کند و درد را بی حس می کند. |
| سردرد | یخ درد تکاندهنده را بی حس کرده و گرمای مرطوب اسپاسم های گردن ار آرام می کند. |
| خستگی | یخ التهاب را آرام کرده و درد را بی حس میکند |
| پیچ خوردگی | یخ التهاب را آرام کرده و درد را بی حس می کند، گرما سفتی عضلات پس از رفع التهاب را از بین می برد. |
| التهاب تاندونی | یخ التهاب را آرام کرده و درد را بی حس می کند |
| درد کمر | حرارت و سرما متناوبا عضلات را آرام کرده و درد را کم می کنند. |
دکتر ابوالقاسم ابراهیمی
