غربالگری یا بیماریابی چیست.

تنبلی چشم یا Amblyopia 

تنبلی چشم نوعی اختلال بینایی است که اگر به موقع تشخیص داده شود، به طور کامل قابل درمان است و در غیر این صورت می تواند منجر به کاهش بینایی یا نابینایی کودک شود.

چشم های برخی کودکان، با آنکه ظاهری سالم دارد اما از دید کافی برخوردار نیست. رشد و تکمیل مرکز بینایی در مغز از دوران جنینی تا حدود ۱۰ سالگی ادامه دارد، اما حداکثر سرعت رشد آن تا سن ۳ سالگی است.  روند رشد بینایی مستمر است. باید چشم ها سالم باشد و عملکرد طبیعی داشته باشد تا مسیر ارسال داده ها از چشم به مغز(عصب بینایی) و همینطور مرکز پردازش داده های چشم در مغز به خوبی رشد کند .

اگر مشکلات دید کودک، قبل از ۵ سالگی درمان شود، حتی اگر چشم در این مدت تنبل شده باشد، بینایی کامل کودک، قابل بازگشت است. پس از پنج سالگی، هر چه درمان چشم تنبل بیشتر به تعویق بیفتد، احتمال به دست آوردن بینایی کامل کمتر می شود به طوری که پس از هفت تا ده سالگی کودک، درمان هیچ تاثیری نخواهد داشت.

ممکن است تنبلی چشم ارثی باشد اما می توان دلیل ان را در سه دسته عمده تقسیم کرد:
۱٫ استرابیسم(انحراف چشم): در استرابیسم  یا انحراف چشم‌ها، مغز کودک برای فرار از دوبینی، از چشمی که بینایی بهتری دارد، استفاده می کند و در نتیجه چشمی که منحرف است، تکامل نیافته و تنبل می‌شود.

۲٫ عیوب انکساری: تنبلی چشم زمانی اتفاق می‌افتد که عیب انکساری شامل دوربینی، نزدیک بینی یا آستیگماتیسم در یک چشم (در زمانی که چشم دیگر سالم است) و یا در دو چشم (در حالی که اختلاف قابل توجهی بین شماره دید دو چشم وجود دارد) پدید می‌آید. در این حالت چشم ضعیف‌تر تنبل می‌شود.

۳٫ عوامل مسدود کننده مسیر بینایی:  مانند افتادگی پلک، آب مروارید، کدورت قرنیه و… این مشکلات معمولاٌ شدیدترین حالت آمبلیوپی را ایجاد می‌کنند.

غربالگری Screening تنبلی چشم

برای غربالگری تنبلی چشم باید کودک توسط چشم پزشک معاینه شود

می توان با تست های ساده هم لوچی یا انحراف چشم را بررسی کرد و همچنین افتادگی پلک بررسی می شود

زمان مناسب غربالگری قبل از ۵ سالگی است

در سن سه ماهگی و در ۱-۲ سالگی و در ۲-۳ سالگی توسط چشم پزشک بررسی می شود و در سن ۵-۶ سالگی و پیش از مدرسه و هنگام ثبت نام کودک بررسی های لازم انجام می شود

درمان تنبلی چشم بعد از تشخیص علت با نظر چشم پزشکی صورت می گیرد

دکتر ابوالقاسم ابراهیمی