پوست اولین سد دفاع بدن است و محافظت از ورود میکروارگانیسم ها را به عهده دارد. در حالت عادی پوست فاقد هر گونه جراحت و زخم و پارگی یا روزنه و .. است. آسیب، جراحت و زخم های پوست می تواند این سد دفاعی را بشکند. اما بجز محافظت از بدن به عنوان سد دفاعی وظایف دیگری هم دارد که شامل :
- حفظ دمانی بدن،
- حفظ زیبای ظاهر بدن
- به عنوان اندام حسی در لمس و درک حس درد
- جذب و متابولیسم ویتامین دی
- حفظ آب و الکترولیت
برخورد جسم سخت یا نرم، افتادن بر روی جسم سخت، کشیده شدن بر روی اجسام سخت و زبر یا کشیدن اجسام سخت بر روی پوست اندام، وارد کردن اجسام نوک تیز، یا لبه ی تیز یا ضربه زدن با باتوم، یا برخورد چماق و یا وارد آمدن مشت و نظایر آن ممکن است این بافت مهم آسیب دیده و دچار جراحت و زخم شود.
تعریف زخم هر گونه پارگی و از هم گسیختگی بافت پوست، است تقریبا هر فردی در زندگی خود زخم پوستی را تجربه می کند چه به واسطه ی اینکه خودش را زخمی می کند و یا اینکه دیگری بر او زخم یا جراحتی وارد می کند. بیشتر این زخم ها کوچک و کم اهمیت هستند و می توان شرایط را کنترل کرد اما به دلایل متفاوت ممکن است شدت جراحت و زخم پوست زیاد باشد و نیاز به مراقبت در یک مرکز درمانی داشته باشد.
در این مقاله از زخم یا جراحت های پوست می نویسم و روش های کمک به فرد مصدوم و درمان به فرد جراحت دیده را توضیح می دهیم.
انواع جراحت ها در پوست
جراحت پوست را به چهار نوع تقسیم می کنند
جراحت سایشی:
وقتی که پوست بر روی یک جسم با بافت خشن و سمباده مانند کشیده می شود یا اگر پوست بر روی یک سطح سخت، کشیده شود،زخم سایشی ایجاد می کند. این زخم در سقوط هنگام دویدن یا افتادن از دوچرخه یا موتوررخ می دهد. در ضربه با باتوم اگر باتوم در محل اندام کشیده و شود، یا در صورت اصابت مشت با دستکش به اندام این نوع زخم رخ می دهد. در این حالت خونریزی زیادی دیده نمی شود اما باید زخم را تمیز کرد و زخم باید به خوبی پاک شود تا از احتمال عفونت پیشگیری شود
جراحت پارگی:
در جراحت پارگی یک برش عمیق یا پارگی پوستی بوجود می آید که در اثر برخورد چاقو یا ابزارهای تیز مانند شیشه شکسته شده یا اجسامی با لبه ی تیز بر روی بافت ایجاد می شود. در صورتی که اندام با دستگاه ها و ابزارهای کارگاهی برخورد کند پارگی پوست ایجاد می شوند. ممکن است در پارگی پوست خونریزی زیاد و مداوم باشد.
جراحت سوراخ شدگی:
ورود یک جسم نوک تیز و بلند مانند سوزن، سنجاق ونظایر آن موجب سوراخ شدگی در پوست می شود. اگر از یک چماق یا باتوم مجهز به میخ ، استفاد کنند و در اثر اصابت این چماق یا باتوم به فرد، پوست سوراخ می شود. ممکن است اندام های داخلی آسیب ببیند. گاهی اوقات یک گلوله هم می تواند زخم سوراخ شدگی ایجاد کند. گلوله ساچمه ای یا گلوله های واقعی
زخم های سوراخ شدگی ممکن است خونریزی فعال نداشته باشد اما به اندازه ی کافی عمیق هست که به اندام های داخلی آسیب بزند. حتی یک زخم سوراخ شدگی کوچک می تواند آسیب اندام داخلی ایجاد کند که باید به آن رسیدگی کرد و از وقوع کزاز و عفونت های احتمالی پیشگیری کرد
جراحت کندگی:
اگر به دلیل تروما و دعوا یا تصادف یا به هر دلیلی قسمتی از پوست یا عمده ی از پوست از بافت زیرین جدا شود، این جراحت ایجاد می شود. این اتفاق در تصادف های ناجور مثل تصادفی که بدن در آن له شود، انفجارها، آسیب با شلیک گلوله رخ می دهد. در این نوع جراحت خونریزی زیاد و سریع رخ می دهد
چگونه زخم باز و جراحت را درمان کنیم:
برخی از جراحت ها را در منزل می شود درمان کرد و برخی نیاز به مراجعه به بیمارستان و مراکز درمانی دارند
جراحت های کوچک را ابتدا به خوبی با آب تمیز بشورید و کثیفی ها را از آن پاک کنید. محل زخم را با فشار مناسب با یک پارچه ی تمیز نگه دارید که خونریزی آن کاهش پیدا کند یا از بین برود . اندام مجروح را بالا قرار دهید تا هم خونریزی و هم ورم آن کاهش پیدا کند
زخم را با یک پارچه یا تنذیب تمیز و پاکیزه و استریل بپوشانید و زخم را بانداژ کنید. زخم های خیلی کوچک ممکن است به بانداژ نیاز نداشته باشد
برای کاهش درد، از یک ضد درد ساده مثل استامینوفن استفاده کنید. از مصرف داروهایی که موجب رقیق شدن خون می شوند مانند آسپرین پرهیز کنید
اگر اطراف جراحت کبودی و تورم دارد می توانید از کمپرس سرد استفاده کنید
چه زمانی برای جراحت و زخم به مرکز درمانی مراجعه کنیم
اگرچه بیشتر جراحت ها را می شود در منزل درمان کرد اما در صورت پیشآمد های زیر باید به دکتر مراجعه کنید
- عمق زخم بیشتر از نصف اینچ (۱٫۵ سانت باشد)
- خونریزی با فشار مستقیم کنترل نشود
- خونریزی بیشتر از ۲۰ دقیقه طول بکشد
- مهمترین موضوع در تصادف یا جراحت، خونریزی باشد.
درمان زخم یا جراحت در مرکز درمانی
پزشک برای درمان زخم به موارد متفاوتی دقت می کند. به محل زخم و نوع جراحت دقت می کند. آنچه مسلم است در ابتدا زخم به خوبی تمیز می شود و خونریزی کنترل می شود. با توجه به محل زخم و نوع جراحت، زخم را با روش متفاوت می بندیم، مثلا آن را بخیه می زنیم یا از چسب یا منگنه پزشکی استفاده می کنند.
بر اساس تمیز بودن و بر اساس سابقه واکسیناسیون فرد به او یک دوز واکسن کزاز تزریق می شود
برخی از زخم ها را نباید بست، آن را باز می گذاریم تا به روش ثانویه و به آرامی ترمیم شوند
زخم و جراحت پانسمان می شود و به صورت مداوم و مرتب بازدید می شود تا از عفونت جلوگیری شود و در صورت لزوم برای فرد آنتی بیوتیک تجو.یز می شود و در برخی موارد هم ممکن است برای تمیز کردن زخم و اصلاح آن نیاز به جراحی وجود داشته باشد
عوارض زخم و جراحت
مهمترین عارضه زخم ها خطر عفونی شدن آن است به همین دلیل زخم های سوراخ شدگی و پارگی عمیق و جراحت حاصل از تصادف های جدی را باید از نظر خونریزی و عفونت ارزیابی کرد
در زخم هایی زیر به عفونی شدن فکر می کنیم:
- ترشح در آن افزایش پیدا کرده
- چرک سبز یا زرد و قهوه ای از آن خارج می شود
- چرک یا ترشح با بوی نا خوش دارد
نشانه های دیگراحتمال عفونت شامل:
- تب در فرد با دمای بالای ۳۸ درجه بیش از ۴ ساعت
- احساس یک توده ی دردناک در ناحیه کشاله ی ران یا زیربغل
- زخم و جراحت بهبود پیدا نمی کند
به امید اینکه هیچ گاه دچار جراحت های عمیق و شدید نشوید. در صورتی که به هر دلیلی ، در تصادف یا تجمع ها و رخدادهای مشابه مورد هجوم قرار گرفتید و دچار زخمی شدید به بهترین شکل از زخم خود مراقبت نمایید
دکتر ابوالقاسم ابراهیمی
بیشترمطالعه کنید
