استاتین ها هنوز یکی از شایع ترین داروهای کاهنده ی کلسترول در جهان است و بد نیست راجع به منافع و عوارض مهم آن آگاهی داشته باشید
برخی از افراد برای کاهش کلسترول و کاهش عوارض قلبی عروقی آن، به شدت تلاش می کنند اما تلاش شان ناموفق است. اگر شما از این دسته افراد هستید و از ورزش و رژیم مناسب استفاده کرده اید اما ناموفق هستید برای کاهش کلسترول و کاهش ریسک سکته ی قلبی یا مغزی نیاز به درمان دارو دارید
استاتین ها از داروهای مناسب کاهنده ی کلسترول هستند. از اسم علمی و آثار درمانی اش بر بدن می گذریم که مورد علاقه ی خوره های بیوشیمی است اما به صورت کلی می توان گفت که استاتین ها به صورت جدی در کاهش LDL و کلسترول توتال موثر هستند و همچنین اثر ضد التهابی دارد و تریگلیسرید را کاهش می دهد. علاوه بر این می تواند برای افزایش HDL موثر باشد اما علی الرغم این آثار خوش و دوست داشتنی، این دارو عوارض هم دارد که لازم است در مورد آن بدانید
آشنایی با خانواده ی استاتین در کنترل کلسترول
خانواده ی استاتین ها از نظر عملکرد و اثر بخشی با هم فرق دارند اما تقریبا کل داروهای این خانواده بلوک کننده آنزیمی هستند که تولید کلسترول در کبد را تسهیل می کند. موثرترین داروی این خانواده در کاهش LDL دو داروی Atorvastatin و Rosuvastatin هستند و در عوض دو داروی Pravastatin و Fluvastatin کم اثرتر هستند
آثار مناسب و منافع استاتین بجز کاهش LDL کلسترول
بد نیست بدانیم که بجز کم کردن کلسترول LDL استاتین ها دارای منافع و آثار مفیئد دیگری هم هستند که نشان می دهد، چرا این دارو در همه ی جهان به وفور تجویز می شود:
ثابت کردن پلاکت ها:
برخی تحقیقات مشخص کرده است که استفاده از استاتین های با اثر بالا، موجب ثبات پلاک های آترومی می شود. پلاک های اترومی در تصلب شرایین ایجاد می شوند.استاتین اثر حمایتی در پیشگیری از پارگی این پلاک ها داشته و با این عملکرد موجب کاهش بروز سکته های قلبی و مغزی می شود.
تحقیقات دیگر نشان می دهد که استاتین حتی می تواند در کاهش پلاک های آترواسکلروتیک در عروق کمک کند. این تحقیقات به این معنی است که استاتین های موثر با دوز بالا، می توانند پلاک های اترومی در عروق را از بین ببرند.
اثر ضد التهابی:
استاتین اثر ضد التهابی دارد . برخی مطالعات مشحص کرده است که حتی در وضعیت با سطح LDL خون نرمال، ریسک مشکلات قلبی و عروقی فرد بالا است. احتمال افزایش ریسک قلبی عروقی به دلیل افزایش مارکر های التهابی است. بررسی ها معین کرده است که استاتین ها با اثر ضد التهابی خود موجب کاهش رخداد های قلبی عروقی می شوند و خطر مرگ و میر آنرا کاهش می دهند
اثر بر فشار خون:
استاتین ها به عنوان یک داروی ضد فشار خون طبقه بندی نمی شوند. در تحقیقات اخیر مشخص گردید که در بیماران فشار خونی هم علاوه بر داروی فشار خون بهتر است از استاتین ها استفاده شود. استنفاده استاتنین ها و داروی فشار خون موجب اثر بهتر داروها در کنترل فشار خون می شوند
تحمل عوارض استاتین ها
اگر چه بسیاری از بیماران از این دارو استفاده می کنند و بدون عارضه آن را تحمل می کنند، اما مانند بسیاری از داروها، استاتین ها هم دارای عوارض هستند. مقدار عارضه به شدت اثر دارو و دوز آن بستگی دارد
بیشترین عارضه ی این داروها، سردرد و مشکلات گوارشی است اما عوارض مهم این داروها به شرح زیر است:
میوپاتی یا درد های عضلانی:
تقریبا ۵ تا ۲۰ درصد از افرادی که استاتین استفاده می کنند از دردهای عضلانی و مشکلات عضلات شاکی هستند. به صورت نادری ممکن است افرادی که استاتین استفاده می کنند دچار رابدومیولیز شوند که جزء عارضه ی تهدید کننده حیات است و موجب از بین رفتن بافت عضلانی می شود.
در برخی از بیمارانی که استاتن استفاده می کنند از کوانزیم Q10 (CoQ10) استفاده می کنند تا اثر میوپاتی را از بین ببرند. در تحقیقاتی که در ۲۰۱۸ در حدود ۵۷۵ بیماری که استاتین استفاده می کردند از CoQ10 استفاده کردند و نشانه های عضلانی شان کمتر شده بود
مشکلات کبدی:
استاتین ها می توانند آنزیم های کبدی را بالا ببرند و به همین دلیل به کبد آسیب بزند. به همین دلیل پیش از شروع درمان و در زمان تغییر دوز یا نوع دارو تست عملکرد کبدی بررسی می شود. همچنین در صورتی که داروی دیگری که با روش مشابه ای در کبد متابولیز می شود هم باید تست عملکرد کبدی بررسی شود
بالا بردن قند خون:
بررسی ها نشان داده که استفاده از استاتین موجب افزایش قند می شود. در برخی بررسی ها این افزایش حدود ۹-۱۳ درصد است و بیشتر در افراد پیش دیابتی دیده می شود. در تحقیاتی که در(British Journal of Clinical Pharmacology, online March 5, 2019). نوشته شده رابطه ی بین دیابت نوع ۲ و استفاده از استاتین در افراد چاق و دارای افزایش وزن و پیش دیابتی دیده شده است
تحقیقات دیگر نشان داده است که استفاده از استانین در افراد دیابتی موجب کاهش ریسک رتینوپاتی دیابتی می شود.
JAMA Ophthalmology
مشکلات شناختی:
برخی تحقیقات معین کرده است که استاتین موجب کاهش پیشرفت دمانس و اختلالات حافظه می شود ،اما به عنوان یک عارضه ی جانبی نادر استفاده از استاتین در برخی بیماران ممکن است مشکلات شناختی مانند فراموشی، دهن مه آلود موقع صحبت کردن باشد. به همین دلیل FDA در بروشور و اطلاعات ایمنی دارو، اثر احتمالی آن بر اختلال شناختی را گنجانده است.
از آن دست عوارض است که بعد از قطع دارو از بین می رود.
به طور کلی آیا استاتین مشکلات شناختی ایجاد می کند یا نه نا مشخص است
آب مروارید:
در یک تحقیقات که هفت هزار بیمار را در بر می گیرد افراد را از نظر یکی از عوارض استاتین استفاده ارزیابی کردند. افرادی که استاتنین مصرف می کردند نه درصد بیشتر از افرادی که استاتین استفاده نمی کنند دچار آب مروارید بوده اند. در یک مطالعه دیگر، بین آب مروارید و نیاز به جراحی رابطه ای پیدا کردند. اگر چه محققین بین استانین و آب مروارید رابطه دیده اند اما معتقدند که این رابطه یک رابطه ی علتی نبوده است.
دکتر ابوالقاسم ابراهیمی
مطالعه ی بیشتر
