سال نو مبارک

سال ۸۹ سال پلنگ بود، قدیمی ها در مورد توالی سالها اعتقادات جالبی داشتند و اینکه هر سالی مربوط به کدام حیوان است و هر حیوان نشانه ای دارد. سال آینده که البته فقط چند روزی بیشتر به آن باقی نمانده هم سال خرگوش است.

بر اساس گاهشماری قدیمی ایرانی هر سال به حیوانی منتسب شده و در واقع ۱۲ حیوان نماد های هر سال بوده اند این حیوانات ؛ موش ، گاو ، پلنگ، خروش ،نهنگ ، مار ، اسب، گوسفند، میمون ، مرغ ، سگ ، خوک هستند. این نماد ها به طور دوار چرخیده و هر دوره ۱۲ ساله تکرار می شود.

این نام ها در رباعی زیر به یادگار مانده :

موش و بقر و پلنگ و خرگوش شمار ….   …. زین چار چو بگذری نهنگ آید و مار

وانگاه به اسب و گوسپند است حساب..   .. حمدونه و مرغ و سگ و خوک آخر کار

همانطور که بهتر از من می دانید حمدونه همان میمون خودمان است.

در گاه شماری چینی هم به نوعی همین دوازده نماد استفاده می شود. با تفاوتی اندک. مثلا به جای پلنگ از ببر  استفاده کرده و به جای نهنگ هم از اژدهای مورد علاقه ی چینی ها استفاده می کنند . البته بز به جای گوسفند و خروس به جای مرغ هم در گاه شمار چینی جابجا شده که در ماهیت فرقی با هم ندارند.

نماد سال ۹۰ چست ؟

سال ۹۰ به نماد خرگوش منتسب است ، گریز پایی ناپایدار. جونده ای زیبا و ملوس.

خدا به داد ما برسه. سال پلنگ با آن همه ابهتش این هست . چه خواهیم دید در سال خرگوش !!؟؟

نحوه پیدا کردن نماد برای هر سال

روش ریاضی جالبی داره که بد نیست مطالعه کنید.

اول از همه نماد ها را به ترتیبی که در بالا گفتم نوشته و به هر کدام به ترتیب از ۱ تا ۱۱ شماره ای اختصاص دهید آخرین هم که خوک باشه شماره ۰ می گیرد.  بعدا از سالی که قصد کشف نمادش را دارید عدد ۶ را کم کرده و حاصل را بر ۱۲ تقسیم کنید. باقی مانده عددی از ۰ تا ۱۱ خواهد بود. نماد سال همان عددی است که به هر نماد اختصاص داده ایم.

به عنوان مثال من که متولد ۱۳۴۷ هستم برای کشف نماد سال تولدم ، اول عدد ۶ را از سال خود کسر می کنم .حاصل ۱۳۴۱ خواهد بود. آن را بر ۱۲ تقسیم می کنم خارج قسمت ۱۱۱ و باقی مانده ۹ خواهد بود. و بر اساس شماره های اعلام شده ۹ متعلق به میمون خان است.

با این روش هر سالی را می توان به راحتی نمادگشایی !! کرد.

با همه این محاسبه ها فقط خواستم بگویم که سال خرگوشی شما مبارک. امیدوارم که همه ما از خواب خرگوشی بیدار شویم. فعال و ماجراجو شده و تلاش کنیم که به همه آرزوهای خود برسیم.

هر روزتان نوروز                نوروزتان پیروز

ابوالقاسم ابراهیمی سیقلی

             نوروز ۹۰

اعتقادی کهن و تاریخی . چهار شنبه سوری آیینی باستانی

مراسمی که ریشه در تاریخ مرز و بوم ما دارد اما به هر دلیلی دچار تغیرات عمده ای شده. قدری از این تغیرات به خاطر شرایط حاکم است و قدری هم به خاطر سهل  انگاری ما.

بچه که بودم مراسم روزهای آخر سال، شادی آفرین بود. نوروزی خوانی و چهار شنبه سوری و قاشق زنی ، چیز های است که من از آن ایام در خاطره خود دارم. بعد از انقلاب به دلیل شرایط انقلابی و بعدش به خاطر خون و خون ریزی جنگ ، مراسم های اینچنینی آرام آرام تحلیل رفت والان بچه های ما اینجور مراسم را کهنه و فرسوده و گاها دهاتی بازی های آنچنانی می دانند.

اکثر کشور های فارسی زبان در روزهای نزدیک به آمدن سالی جدید ،شادند و همان آیین کهن ما را به اجرا در می آورند. یکی از این کهن آیین ها سور و جشنی است که در روزهای آخر سال گرفته می شد و به چهارشنبه سوری معروف است.

آیینی که در تعریف آن بعضی اختلاف ها در روز و زمان بر گزاری و نوع آن وجود دارد اما روایتی از آن را دوست دارم و من این روایت را به عنوان این جشن می دانم و به فرزندان خود هم منتقل کرده ام.

«مردم باستان اعتقاد داشتند که ده شبانه روز آخر سال زمانی است که فروهر های مردگان ما به شهر و دیار خود باز خواهند گشت . در واقع در شب ۲۶ ماه اسفند فروهر ها فرود خواهند آمد . مردم هم در این روز لباس های نو بر تن می کنند و برای مردگان خود اتاق های ویژه ای آزین می بندند و نبات و شیرنی و میوه می گذارند .چوب مقدس و خوش بو می سوزانند و کتاب مقدس می گشایند . خانه را تمیز نموده و قلب خود را از کدورت ها و کینه ها پاک می کنند تا روح مردگان از آنان راضی باشند.

در این شب مردم بر سر بامهای خود آتش روشن می کنند تا روان مردگان در فروغ و روشنی آن اتش – که از مخلوقات اهورمزداست – وارد خانه شوند.»

آتش مورد توجه ایرانیان باستان بوده  است ،نه به این دلیل که آتش پرست بوده اند بلکه آتش و فروغ آن نشانه ای است از اهورمزدا و به عنوان یک نماد در همه مراسم مذهبی حضور داشته . آتش از بین برنده پلیدی و زشتی است و نابود گر بیماری.  آتش روشنگر است و بر طرف کننده تاریکی. البته آتشی که حضرت زرتشت با خود آورد که بی دود بود  هم تقدس ویژه ای دارد.

در گذر زمان مراسم جشن و پایکوبی و روشن نمودن آتش در شب چهارشنبه بر گزار می شود. مردم آتش روشن می کردند و با شادی از روی آن می پریدند وشعر می خواندند. گرد هم جمع می شدند و شادی و پایکوبی می کردند.

در هر شهری از شهرهای ایران عزیز برای این روزهای آخر سال مراسمی وجود داشت که در حال حاضر کم و بیش از بین رفته. در استان گیلان نوروزخانی و عروس گوله جزء مراسم بیاد ماندنی است که هنوز  هم در اطراف دیلمان و  سیاهکل و… اجرا می شود. یک نفر را با لباس عجیب و غریب ملبس می کنند که وجه غول را تداعی کند و دیگری با لباس عروس . غول و عروس می رقصند و می خوانند و شیرینی و هدایا جمع می کنند.

حاجی فیروز هم این روزها بیرون می آید . مردی سیاه روی با لباسی سرخ که منگوله های از آن آویزان است و می خواند و شادی آفرینی می کند.

شکستن کوزه. انداختن کوزه ای پر آب از بام که قضاء و بلا رفع شود هم از مراسم این روزها است. فال گوش ایستادن به روش های مختلف از رفتار این روز بوده تا آینده خود را با شنیدن پیامی کشف کنند.

آجیل مشکل گشا و یا آجیل چهارشنبه سوری هم تقریبا در همه جای این مرز و بوم جای خود را دارد

قدیم تر ها قاشق زنی هم بود. امروزه شنیده می شود که بعضی جوانان این رسم را احیاء می کنند.

امروزه روز اما هنوز در بعضی کوچه ها در شهر های بزرگ مردم مثل زمان قدیم کپه های از آتش روشن می کنند . کپه های سه یا پنج و یا هفت تای و از روی این آتش می پرند و می خوانند زردی من از تو ، سرخی تو از من.

هر چند مهمترین اتفاق روزهای قبل از چهارشنبه سوری و صد البته شب چهارشنبه سوری ترقه بازی است. مراسمی که با محدودیت های ایجاد شده تغیر شکل یافته ی آتش بازی و بازی فشفه است.  خوش به حال وارد کنند های ترقه های چینی !!!!!!!!!!!!!!!!!!

امیدوارم آداب و سنن ما همیشه به درستی زنده بماند. همه آنچیز های که خوب بوده و خوب خواهد ماند.

چهارشنبه سوری بی خطر و خوشی برای همه آرزومندم

ابوالقاسم ابراهیمی

اینک زمین را می‌ستاییم؛

زمینی که ما را در بر گرفته است.

ای اَهور‌مَزدا !

زنان را می­ ستاییم.

زنانی را که از آن ِتو به شمار آیند

و از بهترین اَشَه برخوردارند، می‌ستاییم.

اوستا – یسنا ۳۸ – بند ۱

کمتر کسی است که بداند در ایران باستان، نه چون رومیان از ۳ قرن پس از میلاد- که از ۲۰ قرن پیش از میلاد- روزی موسوم به روز عشق وجود داشته است. جالب است بدانید که این روز در تقویم جدید ایرانی دقیقا مصادف است با ۲۹ بهمن، یعنی تنها ۴ روز پس از ولنتاین فرنگی! این روز سپندارمذگان یا اسفندارمذگان نام داشته است. فلسفه بزرگداشت این روز به عنوان “روز عشق” به این صورت بوده است که در ایران باستان هر ماه را ۳۰ روز حساب می کردند و علاوه بر اینکه ماه ها اسم داشتند، هریک از روزهای ماه نیز یک نام داشتند. روز پنجم سپندار مذ بوده است. سپندارمذ لقب ملی زمین یعنی گستراننده، مقدس و فروتن است. زمین نماد عشق است چون با فروتنی، تواضع و گذشت به همه عشق می ورزد. زشت و زیبا را به یک چشم می نگرد و همه را چون مادری در دامان پر مهر خود امان می دهد. به همین دلیل در فرهنگ باستان اسپندارمذگان را به عنوان نماد عشق می پنداشتند.

در باور ایرانى مرد داراى قدرت مردانگى و تفکر و خردورزى بیشترى است، در برابر آن زن نیز داراى مهر ورزى، عشق پاک، پاکدامنى و از خودگذشتگى فراوان ترى است که هر یک از این دو به تنهایى راه به جایى نبرده و حتى روند پویایى گیتى را هم به ایستایى مى کشانند. اگر مردان بدنه هواپیماى خوشبختى اند، زنان موتور آن هستند که پیکره بى موتور و موتور بى بدنه هیچ کدام به تنهایى به اوج سعادت نمى رسند ، بلکه ذره اى حرکت و جنبش هم برایشان ناممکن است. اشو زرتشت خوشبختى بشر را وابسته به میزان دانش و خرد انسان مى داند نه جنسیت و قومیت و رنگ و نژاد و از دیدگاه وى همه انسان ها _ همه زنان و مردان _ داراى حقوق برابرند. او دختران را در گزینش همسر آزاد شمرده و عشق پاک و دانش نیک را دو معیار اصلى مى داند و خوشبختى همسران جوان را در زندگى زناشویى در این مى داند که هر یک بکوشند تا در راستى از دیگرى پیشى جویند.

امشاسپند سپندارمذ، نگهبان و ایزدبانوی زمین ِسرسبز و نشانی از باروری و زایش است. جشن سپندارمذگان یا اسفندگان، روز گرامیداشت زنان در ایران باستان بوده و این روز به نام «مرد‌گیران» یا «مژدگیران» یا «مزدگیران» (=هدیه گرفتن از مردان) نیز در ادبیات فارسی به کار رفته است.

گردیزی در کتاب زین­الاخبار نیز درباره­ واژه­ «مردگیران» اشاره کرده ­است که از این جهت این جشن را مردگیران می­ گفتند که زنان به اختیار خویش و با آزادی، شوی و مرد زندگی خود را برمی­ گزیدند. سپندارمذگان جشن زمین و گرامی‌ داشت عشق است که هر دو در کنار هم معنا پیدا می‌کردند. در این روز زنان به شوهران خود با محبت هدیه می‌دادند. مردان نیز زنان و دختران را بر تخت شاهی نشانده، به آنها هدیه داده و از آنها اطاعت می‌کردند.

منبع : وبلاگ شباهنگ

شب یلدا و پیشینه تاریخی

ایرانی های باستان که در بسیاری از علوم توانا و نام آور بودند و در علم نجوم هم. دو روز از سال زمانی است که روز ها و شب ها برابرند که به اعتدالیون معروف هستند ( اول تابستان و اول زمستان) و دو روز دیگر که انقلابیون نام دارند یکی غلبه ی روز بر شب ( اول تابستان) و دیگری غلبه شب بر روز.

ایرانی های خوش ذوق این آخرین روز را جشن می گرفتند. روزی که شب با تمام امکان خود بر روز غلبه می کرد و طولانی ترین شب سال را می ساخت. راستی چرا؟ چرا این شب طولانی لایق جشن گرفتن بود؟ اساسا مگر شب و سیاهی شب و تیرگی و تاریکی جشن گرفتن دارد؟ نشنیدم به جز عشاق کسی از شب تعریف کنه ، شما چطور؟

داستان علاقه ایرانی ها به این شب داستان جالبی است و نشان از درایت پیشینیان ما داشته.

همه ما ضرب المثل « فواره چون به اوج رسد، سرنگون شود » را شنیده ایم و همینطور «شب وقتی به حد اعلای تاریکی خود برسد سحر نزدیک است ». در واقع طولانی ترین شب نشانه زوال شب در زمان آینده است. زایش خورشید و مرگ شب. اصلا به همین دلیل فردای این شب با نام « دی » ماه جدیدی از ماه های سال شمسی را درست می کند. دی به معنی روز و خورشید است.

در واقع جشن برای خورشیدی است که قرار است که فردا صبح زاده شود. این شب نشینی هم برای تولد خورشید است. مردم -شب- تا دیر وقت بیدار می ماندند و قصه می گفتند وشاد بودند تا زایشی را به تماشا بنشینند و تولدی را نظاره گر باشند. روز آغاز می شود و خورشید با لشگرش بر شب می تازد و از این پس تاریکی و بدی خواهد رفت و روشنی و تازگی خواهد آمد.

شبی چنین تاریک و طولانی در دل ها هراسی می انداخت که شبی شوم پیش روست. بیداری مردم و شادخواری و نیایش هم از همین روست که در نابودی چنین شب هول افکن ، و زایش خورشید روشن ، اورمزد یاری گر باشد. از همین روست که روز اول زمستان و ماه دی را « خورروز » یا « دی گان » می نامند. خورشید زاد می شود وصبح روز بعد در نیایشگاه ها به یمن این زایش نیایش ها بر پا می شود.

الحق که این شب جشن دارد. مردم در این شب ها گرد هم جمع می شدند و بعد از شام از تنقلات و میوها نوش جان می کردند. خوانی گسترده می شد و مطابق همه خوان های آیینی ، آتش روشن می شد و بخور ها در بخوردان می سوخت و خوراکی از میوه ها و غذای فصل بر سفره می گذاشتند. اسطوره شناسان معتقدند که در این شب تنقلات و میوه های خاصی بر سر سفره مردم وجود داشت که هر کدام معنی و مفهوم خاصی داشته است. آنچه مسلم است میوه ها و خوردنی های با رنگ قرمز اولویت داشته است . انار  ، هندوانه ، کدو تنبل پخته شده ، انواع میوه های خشک شده و دانه های بو داده و خشک شده میوه ها . و البته کتاب آیین زرتشت هم زینت بخش سفره بوده.

آیا نمی توان رد پایی از این آیین دلنشین را در مکاتب و مذاهب مختلف دید !؟ آیا جشن کریسمس تداوم این آیین نیست؟!

یلدای امروز

امروزه چه مانده که از یلدا برای فرزندانمان بگویم. در این وانفسای بی خبری و بی هویتی کدام آیین مان را فرزندان ما خواهند فهمید. مردمی که سرشار از آیین و رسوم دل نشیند باید جشن های ولنتاین و کریسمس و هالوین را تماشا گر باشند. اگر  فرصتی بود و فیلم های ماهواره ای اجازه داد بد نیست که امشب را برای فرزندان خود شبی تماشایی بسازیم. مانند مردمان قدیم سفره های بگستریم و خانواده ها در کنار هم بگوییم و شعر بخوانیم و از قصه های کهن سود ببریم و حافظ بخوانیم. حافظ که جای کتاب مقدس اوستا را گرفته و جای خود را به هیچ کتاب آسمانی یا زمینی نخواهد داد.

در سفره های خود انار دانه کنیم که دل نشین ترین میوه ها در این فصل است. هندوانه قاچ کنیم و از شفای جاودانه آن بهره ببریم . بادام و پسته نوش جان کنیم و حافظ بخوانیم واز اشعارش لذت ببریم. مثل نیاکان خود از گندم بو داده لذت ببریم .

یادمان باشد که به جای این همه مواد خوب بر سر سفره خود چیپس و پفک نگذاریم که …..

یادمان باشد که پر نخوریم و به انفجار نرسیم که …..

انار خوب است که نوش جان شود ، اما چند دانه نه به حد انفجار  که ……

عوارض یلدا در مطب ها و بیمارستان ها

صبح اول دی ماه اگر از بد حادثه کیشیک بیمارستان یا درمانگاه باشی ، درک خواهی کرد که مردم چه بلای بر سر خود می آورند. کودکان با خوردن انار – این میوه پر خاصیت- و انباشتن معده از این میوه که به دلیل مشل در هضم هسته های آن موجب انباشت و تجمع در روده شده و موجب یبوست در بچه ها می شود که گاها با درد در هنگام دفع خواهد بود. این موضوع گاها با یک یا دو روز تاخیر با تب و تهوع و حال بد خود را نشان می دهد. گاها نه پزشک و نه والدین یادشان نمی آید که چند روز قبل شب یلدا بود و انار….. تا زمانی که این انباشته ها دفع نشود کودک بهبودی نخواهد یافت. خوردن مسهل و شیاف روغن زیتون کمک فراوانی به کودک خواهد کرد

خوردن تخمه آفتاب گردان و تخم کدو و … که همه بو داده هستند گاها موجب می شود که به داخل دستگاه تنفسی وارد شده و علایم سرفه و تنگی نفس و خس خس سینه ایجاد کند که نیاز به برسی و درمان بیمارستانی دارد.

پر خوری انواع مواد غذایی موجب می شود که روز بعد با علایم گوارشی « سنگینی سر دل ، تهوع ، استفراغ، اسهال » و تب و بی قراری دیده شود که اگر کمی رعایت در شب یلدا وجود داشته باشد هم شب  یلدای عزیز بی حرمت نمی شود و هم فردا روز خودمان بیمار نمیشویم

به امید حفظ آیین ها و آداب رسوم خودمان. یادمان باشد که اگر آداب و رسوم خود را حفظ نکنیم باید آیینی از مردمانی دیگر را حرمت نهیم . که مردم بی آیین نمی مانند

ابوالقاسم ابراهیمی