کمبود ویتامین A
کمبود ویتامین A
کمبود ویتامین A در کشورهای در حال توسعه شایع بوده ولی در آمریکا پدیده نادری است. به طور تقریبی همه ساله حدود ۲۵۰-۵۰۰ هزار کودک در کشورهای در حال توسعه به دلیل کمبود این ویتامین نابینا می شوند. در ایالات متحده آمریکا علت اصلی کمبود این ویتامین بعلت رژیم های غذای سخت محدود کننده و نوشیدن الکل است.
کمبود ملح روی(Zinc) هم می تواند عامل کمبود این ویتامین گردد چون فلز روی (zinc) در ساخت پروتین حمل کننده ویتامین A موثر است و به همین دلیل کمبود فلز روی در بدن می تواند عامل کمبود ویتامین A شود.
نشانه های کمبود ویتامین A
اولین نشانه کمبود ویتامین A اشکال در دید شب است. در مصر باستان این علامت به خوبی شناخته شده بود و با حضور این علامت با تجویز جگر به بیماران آن را درمان می کردند.
کمبود ویتامین A می تواند با خشکی شدید قرنیه و تخریب شبکیه و قرنیه چشم موجب کوری شود.
کمبود ویتامین A موجب ضعف در سیستم ایمنی شده و به همین دلیل عفونت در این کودکان شایع تر است. بیماری سرخک شیوع بیشتری در این کودکان دارد و به دلیل اینکه ایمنی در سلول های ریه دچار اختلال شده احتمال بروز عفونت های ریوی ( پنومونی ) بیشتر است.
در مراحل اولیه کمبود ویتامین A که هنوز نشانه های کمبود بارز نشده اند در کودکان علایمی نظیر افزایش شیوع بیماری ریوی و اسهال های عفونی دیده می شود.این کودکان دارای رشد (growth) ضعیف هستند و نمو استخوانی در آنان با تاخیر صورت می گیرد.
نتایج بررسی کشوری سلامت و بیماری که در سال ۱۳۷۸ انجام شد نشان داده است که ۵/۲ درصد جمعیت ۲ سال به بالا در کل کشور مبتلا به شبکوری هستند. بر اساس معیار پیشنهادی سازمان جهانی بهداشت، در جامعه ای که ۱ درصد کودکان ۲ تا ۶ ساله آن دچار شبکوری باشند کمبود ویـتامینA به عنوان یک مشکل بهداشتی در آن جامعه محسوب می شود . بنابراین با توجه آمار بررسی سلامت و بیماری می توان گفت که کمبود ویتامینA در کشور ما به عنوان یک مشکل بهداشت عمومی مطرح است.
به طور خلاصه علایم کمبود ویتامین A به شرح زیر است :
شب کوری ، خشکی قرنیه و کوری ، اشکال در رشد استخوانی ، اشکال در رشد و نمو ، مشکلات پوستی نظیر خشکی و شکنندگی پوست و خارش آن ، افزایش احتمال عفونت های ریوی و بیماری های ویروسی
گروه های در معرض خطر کمبود ویتامین A
– بچه های در محدوده سنی قبل از دبستان
– کودکانی که در خانواده های فقیر زندگی می کنند
– کودکان با رعایت ناکافی بهداشت و واکسناسیون
– نوزادان با وزن کمتر از ۲۵۰۰ گرم
– کودکان ساکن در مناطق با کمبود های شناخته شده ویتامین A
– کودکانی که بیماری پانکراس ، کبد ، روده ها داشته و یا جذب چربی آنان دچار اشکال است.
– شیر خواران از مادرانی که خود کمبود ویتامین A دارند
– مادران باردار و شیرده
در زمانی که اسهال شدید و مزمن وجود داشته باشد و به طور عام در مصرف کم ویتامین A مثلا در سوء تغذیه ها فرد دچار کمبود ویتامین A می شود.
در مصرف زیاد الکل و عدم جبران ویتامین در مواد غذایی، فرد دچار کمبود ویتامین می شود. نکته بسیار مهم این است که در الکلی ها نمی توان از مکمل های دارویی ویتامین A استفاده کرد زیرا در این افراد بدلیل اشکال در عملکرد کبد احتمال مسمومیت با ویتامین A دیده می شود.
چه کسانی به ویتامین آ به عنوان مکمل دارویی نیاز دارند؟
طبق نظر سازمان بهداشت جهانی (WHO) و یونیسف (UNICEF)در جوامعی که سرخک در آن زیاد دیده می شود و یا اینکه مرگ و میر بالای ۱% دارد مصرف مکمل دارویی ویتامین آ توصیه می شود. آکادمی طب کودکان آمریکا (American Academy of Pediatrics) در سال ۱۹۹۴ اعلام کرد برای دو گروه از کودکان باید از مکمل استفاده نمود:
الف ) کودکان ۶-۲۴ ماه ای که با سرخک بستری شده اند
ب ) همه کودکان بستری با لاتر از ۶ ماه .
بیماریهای مزمن که موجب اشکال در جذب چربی می شوند مثل بیماری سلیاک و بیماری کرون و همینطور بیماران با اشکالات در پانکراس باید ویتامین آ به عنوان مکمل استفاده نمایند
در حالت نرمال ویتامین آ در کبد ذخیره می شود و با اسهال های کوتاه مدت فرد دچار کمبود ویتامین نمی شود اما در اسهال درازمدت فرد مستعد کمبود ویتامین آ خواهد شد.
مصرف غذاهای حاوی ویتامین A و تغذیه متنوع غذای و استفاده از انواع غذای گیاهی و حیوانی می تواند در جلوگیری از کمبود های ویتامین یاری رسا باشد
دکتر ابوالقاسم ابراهیمی
مقاله های مرتبط:
این نوشته در
بیماری و درمان,
تغذیه و سلامت ارسال و
ویتامین و املاح برچسب شده است. افزودن
پیوند یکتا به علاقه‌مندی‌ها.
